AP DSC Quick Revision | Class 3 Telugu

 

3వ తరగతి - తెలుగు తోట

1. తెలుగు తల్లి

పదాలు – అర్ధాలు:

కల్పవల్లి = కోరిన కోర్కెలు తీర్చేది జాబిల్లి = చందమామ తేనుంగు = తెలుగు చంద్రశాల = చలువరాతి మేడ

కనవోయి = చూడవోయి రేడు = రాజు అనుంగు = ప్రియమైన సుదూరం = చాలా దూరం

చనవోయి = వెల్లవోయి నవ యుగం = కొత్త కాలం నిర్భయంగా = భయం లేకుండా నిశ్చయంగా – నమ్మకంగా, తప్పనిసరిగా

 

కవి పరిచయం:

శ్రీరంగం శ్రీనివాసరావు (శ్రీ శ్రీ) : 30.04.1910 – 15.06.1983

మహాకవి, అభ్యుదయ యుగకర్త, కధకులు, నాటక కర్త, విమర్శకులు, అనువాదకులు

మహా ప్రస్థానం తెలుగు కవిత్వాన్ని ఒక మలుపు తిప్పిన రచన

ఇతర రచనలు – మరో ప్రస్థానం, ఖడ్గ సృష్టి

స్వీయ చరిత్ర – అనంతం

తల్లీ భారతి వందనం

కవి పరిచయం:

దాశరది కృష్ణమాచార్య : 22.07.1925 – 05.11.1987

నిజాం నిరంకుశత్వం మీద ధిక్కార స్వరం వినిపించిన కవి. నిజాం రాచరికం నుండి తెలంగాణ విమోచనకి మేలుకొలుపు పాడినవారు

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ఆస్థాన కవిగా ఉన్నారు

పద్యాన్ని, పాటని సమానంగా నిర్వహించిన కవి

ఇతర రచనలు – అగ్నిధార, రుద్రవీణ, మహాంద్రోదయం, తిమిరంతో సమరం

స్వీయ చరిత్ర – యాత్రా స్మృతి

ఐకమత్యం

ఈ కధకు లియో టాల్ స్టాయ్ కధ ఆధారం

కవి పరిచయం;

లియో టాల్ స్టాయ్ : 09.09.1828 – 20.11.1910

రష్యన్ కధకులు, నవలాకారులు

ఇతర రచనలు – యుద్ధం – శాంతి, అన్నాకెరినినా

 

2. మర్యాద చేద్దాం

పరమానందయ్య గారి శిష్యుల కధ  

పదాలు – అర్ధాలు:

పండితుడు = బాగా చదువుకున్న వాడు, అన్నీ తెలిసినవాడు జనులు = ప్రజలు అమాయకత్వం = తెలియనితనం పొరుగూరు = పక్క ఊరు దంపతులు = భార్యా భర్తలు అఘాయిత్యం = చేయకూడని పని

బావురుమను = బోరున ఏడవడం బిక్క మొహం = ఏడుపు మొహం అతిధులు = అనుకోకుండా ఇంటికి వచ్చేవారు మర్యాద = గౌరవం అలికిడి = శబ్దం

కుమ్మరించడం = ఒక్కసారిగా పోయడం చిత్ర హింసలు = నానా భాదలు బంధించి = కట్టివేసి సన్మానించడం = గౌరవించడం ఘనంగా = గొప్పగా

జింక – ఈసఫ్ కధ

 

3. మంచి బాలుడు

పదాలు – అర్ధాలు:

వీధులు = బజారులు జడిసి = భయపడి జనులు = ప్రజలు, జనం త్రోవ = దారి వడి = వేగం

సాయం = సహాయం ముదుసలి = ముసలి జాలి = దయ కొనిపోవు = తీసుకుపోవు

మనము = మనస్సు దుర్బలులు = బలం లేనివారు మనుజుడు – మనిషి మనుగడ – జీవనం, జీవితం

 

కవి పరిచయం:

ఆలూరి భైరాగి : 05.11.1925 – 09.09.1978

మానవుడి అస్తిత్వ వేదనని కవిత్వంగా వెలువరించారు

కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డ్ పొందారు

బాలల కోసం చక్కని గేయ కధలు రచించారు

ఇతర రచనలు – చీకటి మేడలు, నూతిలో గొంతుకలు, ఆగమగీతి, దివ్యభవనం

 

భాషాంశాలు:

వాక్యం చివర ఉండే చుక్కను “వాక్యంత బిందువు” అంటారు(.). ఆంగ్లంలో ఫుల్ స్టాప్ అంటారు. ఈ పూర్ణ విరామ బిందువు ఉంటే ఆ వాక్యం అక్కడికి పూర్తి అయింది అని అర్ధం

వాక్యాలు ఆపి చదవడాన్ని స్వల్ప విరామం అంటారు. అలా స్వల్ప విరామం ఇచ్చే చోట ఉండే గుర్తును “స్వల్ప విరామ చిహ్నం” అంటారు(,). ఆంగ్లంలో కామా అంటారు.

కలపండి చేయి చేయి

కవి పరిచయం:

దేవులపల్లి వెంకట కృష్ణ శాస్త్రి : 01.11.1897 – 24.02.1980

ఆధునిక తెలుగు కవిత్వంలో భావ కవిత్వ యుగానికి తలుపులు తెరిచారు.

కవిత్వ లక్షణాలు – అక్షర రమ్యత, భావనా సౌకుమార్యం, శబ్ద సంస్కారం

వీరి కవిత్వాన్ని శ్రీ శ్రీ ఇక్షు సముద్రంతో పోల్చారు

పద్మ భూషణ్ పురష్కారం అందుకున్నారు

ఇతర రచనలు – కృష్ణ పక్షం, ఊర్వశి, ప్రవాసం

బావిలో నీళ్ళు – అక్బర్ బీర్బల్ కధ

 

4. నా బాల్యం

పదాలు – అర్ధాలు;

ఆశ = కోరిక ఆరుగాలం = ఏడాది అంతా దినచర్య = ప్రతిరోజూ చేసే పనులు

గురుదక్షిణ = గురువుకి ఇచ్చే కానుక వార్షికోత్సవం = సంవత్సరం చివర జరిపే పండగ

గుంజ = రాట పామరులు = చదువుకోనివారు

 

షేక్ నాజర్ జీవిత విశేషాలు:

జననం – 1920 ఫిబ్రవరి 05 గుంటూరు జిల్లా పొన్నెకళ్లు గ్రామం

తండ్రి – షేక్ మస్తాన్, తల్లి – బీనాబీ

బుర్రకధ ప్రక్రియకి నాజర్ కొత్త మెరుగులు దిద్దారు

పల్నాటి యుద్ధం, వీరాభిమన్యు, బొబ్బిలి యుద్ధం, అల్లూరి సీతారామరాజు, బెంగాల్ కరువు వంటి ఇతివృత్తాలుతో బుర్రకధలు రూపొందించారు

1986 లో  పద్మ శ్రీ అందుకున్నారు

మరణం – 1997 ఫిబ్రవరి 22

 

షేక్ నాజర్ తన కధ తానే చెప్పుకున్నట్టు అక్షరీకరించినది – అంగడాల రమణమూర్తి

స్వీయ చరిత్రాత్మకమైన ఈ కధకు “పింజారి” అని పేరు పెట్టారు

 

బంగారు పాపాయి

కవి పరిచయం:

మంచాల జగన్నాధ రావు ; 1921 – 1985

కవి, సంగీత విద్వాంసులు, ప్రసిద్ద వాగ్గేయకారుల కృతులకి స్వర రచన చేశారు

 

5. పొడుపు – విడుపు

పదాలు – అర్ధాలు:

నుయ్యి = బావి

ప్రారంభించు = మొదలుపెట్టు

ఏరు = నది

 

కవి పరిచయం:

చింతా దీక్షితులు : 25.08.1891 – 25.08.1960

కవి, కధకులు, విద్యావేత్త

తెలుగులో బాల సాహిత్యానికి తొలితరం మార్గదర్శకుల్లో ముఖ్యులు

గిరిజనులు, సంచార జాతుల గురించి తెలుగులో కధలు రాసిన తొలి రచయిత

జానపద గేయాలు సేకరించారు

ఇతర రచనలు – ఏకాదశి, శబరి, వటీరావు కధలు, లక్కపిడతలు

 

భాషాంశాలు:

పేర్లని తెలిపే పదాలని “నామవాచకాలు” అంటారు

చందమామ

కవి పరిచయం:

నండూరి రామమోహనరావు : 24.04.1927 – 02.09.2011

కవి, అనువాదకులు, గొప్ప భావుకులు

ఈయన రాసిన బాల గేయాల సంపుటం – హరివిల్లు

నరావతారం, విశ్వరూపం రచనల ద్వారా విజ్ఞాన శాస్త్రాన్ని సులభ శైలిలో పాఠకులకి పరిచయం చేశారు

ఇతర రచనలు – విశ్వ దర్శనం, అక్షర యాత్ర

టామ్ సాయర్, హకల్ బెరిఫిన్ – మార్క్ ట్వయిన్ రచనలకి అనువాదం

వికటకవి – తెనాలి రామకృష్ణ కధలు

 

6. మే మే మేకపిల్ల

పదాలు – అర్ధాలు:

బుద్ది = ఆలోచన వాలకం = తీరు గందరగోళం = తికమక

అదృశ్యం = మాయం పొగరు = గర్వం తిన్నగా = నేరుగా

మరగడం = కాగడం కాగు = పెద్ద బిందె

 

కవి పరిచయం:

1949 లో బాపట్లకి చెందిన ఆర్. శకుంతల రచించిన చందమామ కధ

 

భాషాంశాలు:

నామవాచకాలకి బదులుగా వాడేవి సర్వనామాలు

నేను, మేము, మీరు, వాళ్ళు, అతను, ఆమె, అది మొదలైనవి

తెలుగు తోట

కవి పరిచయం:

కందుకూరి రామభద్రరావు : 31.01.1905 – 08.10.1976

రచనలు – లేమొగ్గ, తరంగిణి, గేయ మంజరి

 

7. పద్య రత్నాలు

1. అనగ ననగ రాగ మతిశయిల్లుచు నుండు -------------------- వినుర వేమ!

అర్ధాలు:

అనగననగ = పాడగా పాడగా అతిశయిల్లు = అభివృద్ది చెందు

వేము = వేప సాధనం = అభ్యాసం

సమకూరు = నెరవేరు ధర = భూమి, నేల

2. బహుళ కావ్యములను పరికింపగా వచ్చు -------------------- వినుర వేమ!

అర్ధాలు:              

బహుళ = అనేక కావ్యములు = గ్రంధాలు

పరికించు = పరిశీలించు శబ్దచయము = పదాల సమూహం

సహనం = ఓర్పు  అబ్బు = అలవాటగు

3. చదువు చదవకున్న సౌఖ్యంబు నుండదు --------------------- వినుర వేమ!

అర్ధాలు:

చదువు = విద్య చదవకున్న = నేర్చుకోకున్నా

సౌఖ్యం = సుఖం సరసుడు = మంచి గ్రహించే వాడు

మర్మము = సారం, భావం, రహస్యం

4. ఐక్యమత్యమొక్క టావశ్యకంబెప్డు ---------------------- వినుర వేమ!

అర్ధాలు:

ఐకమత్యం = కలసి ఉండడం బలిమి = బలం

ఆవశ్యకం = అవసరం

ఎప్డు – ఎల్లప్పుడూ

5. కమలములు నీట బాసిన --------------------- సుమతీ!

అర్ధాలు;

కమలములు = తామర పూలు కమలాప్తుడు = సూర్యుడు

రశ్మి – కిరణం, వేడి సోకి = తాకి, తగిలి

నెలవు = చోటు

6. లావుగల వానికంటెను -------------------- సుమతీ!

అర్ధాలు:

సుమతీ = మంచి బుద్ధి గలవాడా లావు = బలం, శక్తి భావింపగ = ఆలోచింపగ

నీతిపరుడు = తెలివిగలవాడు గ్రావం = కొండ గజము = ఏనుగు

మావటివాడు = ఏనుగును నడిపించేవాడు మహి = భూమి

7. కలిమి గల లోభి కన్నను -------------------- గువ్వల చెన్న!

అర్ధాలు:

కలిమి – సంపద లోభి = పిసినారి వితరని = దాత

విలసితముగా = చక్కగా పేద = బీదవాడు  చలిచెలమ = మంచినీటి గుంట

కులనిధి = ఎక్కువ నీరు గలది అంభోది = సముద్రం

8. దేశసేవ కంటే దేవతార్చన లేదు -------------------- తెలుగుబాల

అర్ధాలు:

అర్చన = పూజ, సేవ స్వార్ధపరత = అన్నీకావాలనుకోవడం

చావు = మరణం సానుభూతి = దయ కలిగి ఉండడం

స్వర్గం = సుఖం

9. సంపదల తెలునప్పుడిచ్చకములాడి -------------------- చెలిమి కాండ్రు

అర్ధాలు:

ఇచ్చకములు = ప్రియమైన మాటలు చెలిమి కాండ్రు = స్నేహితులు

ఆప్తవరులు = హితులు

కాంచు = చూచు

 

కవి పరిచయం:

వేమన : వేమన శతకం

17 -18 శతాబ్ద మధ్య కాలం. కడప జిల్లా వారని చరిత్రకారుల భావన. వేమన సమాధి అనంతపురం జిల్లా కటారుపల్లెలో ఉంది.

బద్దెన : సుమతీ శతకం

13 వ శతాబ్దం

గువ్వల చెన్నడు :

17 – 18 శతాబ్ద మధ్య కాలం. కడప జిల్లా రాయచోటి ప్రాంతం స్వస్థలం.

మకుటం : గువ్వల చెన్న

జంధ్యాల పాపయ్య శాస్త్రి : తెలుగు బాల శతకం

గుంటూరు జిల్లా పెదనందిపాడు మం. కొమ్మూరు గ్రామం (04.08.1912 – 12.06.1992)

రచనలు – విజయశ్రీ, ఉదయశ్రీ, కరుణశ్రీ

దువ్వూరి రామిరెడ్డి :

నెల్లూరు జిల్లా (09.11.1895 – 11.09.1947)

రచనలు – కృషీవలుడు, జలదాంగాన, గులాబీ తోట, పానశాల

 

భాషాంశాలు:

పనులను తెలిపే పదాలు “క్రియా పదాలు” అంటారు

అందమైన పాట

కవి పరిచయం:

జి.వి.సుబ్రమణ్యం : 10.09.1935 – 15.08.2006

విద్వాంసులు, విమర్శకులు. తెలుగులో నవ్యసంప్రదాయ దృష్టితో సాహిత్య విమర్శ చేపట్టారు

రచనలు – వీరరసము, రసోల్లాసము, సాహిత్య చరిత్రలో చర్చనీయ అంశాలు

దిలీపుని కధ – పురాణ కధ

 

8. మా వూరి ఏరు

పదాలు – అర్ధాలు:

ఏడాది = సంవత్సరం ముచ్చటగా = చక్కగా పారు = ప్రవహించు గుండ్లు = గుండ్రని రాళ్ళు పొదరిండ్లు = దట్టమైన పొదలు సుగంధం = మంచి వాసన

వరద = ఎక్కువ నీటి ప్రవాహం రొదలు = శబ్దాలు వినువీధి = ఆకాశం హొయలుగా = వయ్యారంగా తిరుణాళ్ళు = ఊరి పండగ పొంగు = ప్రవాహం పెరుగు

ఇంకిపోవడం = నేలలోకి వెళ్ళిపోవడం ఇసుక తిన్నెలు = ఇసుక మేటలు కొరత = తక్కువ ఉద్యానవనం = పూల తోట ప్రారంభించు = మొదలు పెట్టు ఏరు = నది

 

కవి పరిచయం:

మధురాంతకం రాజారాం : 05.10.1930 – 01.04.1999

రాయలసీమ జీవితం ప్రతిబంబిస్తూ 400 కి పైగా కధలు రాశారు.

మానవ సంబందాల్లో సున్నిత పార్శ్వలని చిత్రించారు. 

ఉత్తమ ఉపాధ్యాయులు. కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ పురష్కారం అందుకున్నారు

పంట చేలు

కవి పరిచయం:

పాలగుమ్మి విశ్వనాధం : 01.06.1919 – 25.10.2012

ఆకాశవాణిలో పని చేశారు. లలిత సంగీతానికి ప్రచారం కల్పించారు. వేలాది పాటలకి సంగీతం కూర్చారు. గీత కర్త.

బుద్ది బలం – పంచతంత్ర కధలు

 

9. తొలి పండగ

పదాలు – అర్ధాలు:

గ్రామం = ఊరు, పల్లెటూరు కమ్మని = మంచి, చక్కని తొలి = మొదటి

ప్రారంభం = మొదలు ఆది = మొదలు నైవేద్యం = దేవునికి పెట్టేది

షడ్రుచులు = ఆరు రుచులు పంచాంగం = ఆయిదు భాగాలు కలది విశేషాలు – కొత్త విషయాలు

అందాల తోటలో

కవి పరిచయం:

కస్తూరి నరసింహమూర్తి గారు రచించిన “పాపాయి సిరులు” అనే గేయ సంపుటి నుండి తీసుకున్నారు

 

నక్క యుక్తి – జానపద కధ

కవి పరిచయం:

జంధ్యాల పాపయ్య శాస్త్రి : 1892 – 1980

గద్వాల సంస్థాన కవి. సహస్రావధాని.

రచనలు – ఆంధ్రుల చరిత్ర, ఆంధ్ర సామ్రాజ్యం, రత్నలక్ష్మీ శతపత్రం, కేనోపనిషత్తు