5వ తరగతి | EVS Short Notes for DSC 2024 | Most IMP Bits

  5వ తరగతి  | EVS Short Notes for DSC 2024 | Most IMP Bits 
5వ తరగతి  

వలసలు
 

• ప్రజలు మెరుగైన జీవనం కోసం కాలానుగుణంగా ఒక చోటు నుండి మరొక చోటుకి వెళ్ళడాన్ని వలస అంటారు .
• వలస వలన కొన్ని సార్లు కుటుంబాలలో మార్పులు జరుగుతాయి .
• వలసకు ప్రధానంగా 2 కారణాలున్నాయి
• 1. సహజ కారణాలు 2. ఆర్థిక కారణాలు
• వరదలు, తుఫానులు, భూకంపాలు మొదలయిన ప్రకృతి వైపరీత్యాలు వలసలకు సహజ కారణాలు.
• ఉద్యోగ బదిలీలు, పేదరికం అనునది వలసలకు ఆర్థిక కారణాలు .
• ప్రకాశం జిల్లాలో ప్రధాన పంట - పొగాకు
• ప్రకాశం జిల్లాలోని పొగాకు వలస కూలీలు (పచ్చాకు కూలీలు) కాలానుగుణంగా వలస వెళ్ళే కూలీలు కు ఉదాహరణ .
• పల్లెలనుండి పట్టణాలకు వలస పెరగడంవలన తాత్కాలిక నివాసాలు, వనరుల కొరత, జనసాంద్రత పెరిగిపోతున్నాయి .
• పేదరికం, ఆర్థిక నియంత్రణ లేకపోవడం, ప్రణాళకాలోపం పట్టణ ప్రంతాలలో మురికి వాడలు ఏర్పడుటకు కారణం అవుతున్నాయి .
• ఉమ్మడి కుటుంబంలో కుటుంబ పెద్ద ఆ కుటుంబాన్ని ముందుండి నడిపిస్తాడు .
• కుటుంబ పద్దు (బడ్జెట్‌ అనునది ఆ కుటుంబం తన ఆదాయాన్ని ఏఏ అంశాలకోసం ఖర్చు చేశారో తెలియచేయు పట్టిక .
• పై చార్జ్‌ వృత్తాకారంలో గీయబడిన ఒక రేఖాచిత్రం .
• పై చార్జ్‌ అంకెలను భాగాల రూపంలో సూచించుటకు సహయపడుతుంది .
• కుటుంబ పద్దు అనునది కుటుంబ సభ్యులకు డబ్బు యొక్క విలువను తెలియ చేస్తుంది.
• కుటుంబ పద్దు డబ్బులను ఏ విధంగా ఖర్చు చేయాలో గుర్తించుటకు సహకరిస్తుంది .
• అనవసర ఖర్చులను తగ్గించుకోవడానికి కుటుంబ పద్దు సహయపడుతుంది .
• రక్త హీనతను తగ్గించేవి - ఐరన్‌ , ఫోలిక్‌ మాత్రలు
• విజయం సాధించడానికి పేదరికం అడ్డంకాదు అన్నది - గనం కలాం
• APJ కలాం పూర్తిపేరు - అవూల్‌ ఫకీర్‌ జైనులాబ్దిన్‌ అబ్బుల్‌ కలాం
• APJ కలాం 1931 అక్టోబర్‌ 15 న జన్మించారు
• APJ కలాం తమిళనాడులోని రామేశ్వరంలో జన్మించారు .
• APJ కలాం నాన్న పేరు - జైనులాబ్బిన్‌
• APJ కలాం సముద్రం ఒడ్డున ఎగురుతున్న పక్షిని చూసి తాను కూడా అలా ఎగరాలని కలగన్నాడు.
• మిస్సైల్‌ మ్యాన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా ఎవరు - APJ కలాం
• APJ కలాం భారత దేశానికి 11వ రాష్ట్ర పతి.
• APJ కలాం రాష్ట్ర పతిగా పనిచేసిన కాలం - 2002 - 2007
• APJ కలాం మరణించిన రోజు - 2015 జులై 27.
• మేఘాలయ రాజధాని షిల్లాంగ్‌ లో ౧౮ కలాం విద్యార్థులకు ఉద్దేశించి మాట్లాడుతూ మరణించారు .
• వాతావరణ మార్చు
• సాధారణంగా ఒక ప్రాంతంలోని ఉష్ణోగ్రత, వర్షపాతం, గాలిలోని తేమ మొదలయిన పరిస్థితులను వాతావరణం అంటారు .
• భూమి సుందరమైన ఒక నీలిగ్రహం .
• ఆక్సిజన్‌ ఇవ్వడం ద్వారా , సూర్యకాంతి నుండి రక్షించడం ద్వారా అడవులు మనకు సహాయపడుతున్నాయి.
• ధృవ ప్రాంతాలలో మంచు కరగడం వలన సముద్ర మట్టం పెరిగి సముద్ర తీరాలలోని ప్రాంతాలు సముద్రంలో కలసి పోతాయి .
• సముద్ర జలాల ఉష్టోగ్రతలు పెరిగిపోవడం వలన సముద్రంలో పెరిగే మొక్కలు, జంతువులు చనిపోతాయి.
• ప్లాస్టిక్‌ కప్పులలో వేడి ద్రవాలు తాగడం , ప్లాస్టిక్‌ ప్లేట్లలో ఆహర పదార్థాలు తినడం ఆరోగ్యానికి ప్రమాదకరం .
• భూమి రోజు రోజుకూ వేడెక్కడాన్ని గ్లోబల్‌ వార్మింగ్‌ అంటారు.
• వాతావరణంలో పెరిగిపోతున్న వేడి వలన అప్పుడప్పుడు అడవులు కాలిపోతున్నాయి .
• గ్లోబల్‌ వార్మింగ్‌ కు కారణం అవుతున్న వాయువు -- కార్డన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ ,
• శీతోష్టస్థితిలో కలుగుతున్న మార్పులుకు కారణం -- అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు .
• నీరు, బొగ్గు అనునవి సహజవనరులు .
• రిఫ్రీజిరేటర్లు, ఎయిర్‌ కండిషనర్లు మోటారు వాహనాలు హానికర రసాయనాలు విడుదల చేయడం ద్వారా గ్లోబల్‌ వార్మింగ్‌ కు కారణం అవుతున్నాయి .
• భూమికి ఊపిరితిత్తుల లాంటివి - అడవులు .
• సకల జీవరాశులకు ప్రాధమిక ఆహారవనరులు -- మొక్కలు
• జీవావరణ సమతుల్యత కాపాడుతూ నేలకోతను అరికట్టేవి - మొక్కలు .
• గ్రెటా ధన్‌ బర్గ్‌ పర్యావరణ వేత్త .
• గ్రెటా ధన్‌ బర్గ్‌ ఏ దేశం -- స్వీడన్‌ .
• గెటా ధన్‌ బర్గ్‌ వాతావరణ మార్పులపై చేపట్టిన ఉద్యమం అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొందింది .
• గెటా ధన్‌ బర్గ్‌ 2018 వ సంవత్సరంలో ౮110 వాతావరణ మార్పు సదస్సులో తన ప్రసంగం వినిపించింది.
• 1970 మధ్య కాలంలో అడవులు నరకవద్దని మొదలయిన ఉధ్యమం -- చిప్కో ఉధ్యమం .
• చిప్కో అనగా హిందీ భాషలో అర్థం -- హత్తుకొనుట .
• వినాయక చవితి నాడు ప్లాస్టర్‌ ఆప్‌ పారిస్‌ తో చేసిన విగ్రహాలు వాడడం మానేసి మట్టితో చేసిన విగ్రహాలు వాడాలి .
• కిస్మస్‌ సందర్భంగా కొనిఫర్‌ చెట్లు నరకడం ఆపివేయాలి
• అరటి ఆకుల్లో భోజనం ఆరోగ్యానికి మంచిది. అరటి ఆకు ఖనిజ లవణాలను కలిగి ఉంది.
• వాతావరణంలో కలిగే అసాధారణ మార్పులను వాతావరణ మార్పు అంటారు.
• వాతావరణ మార్చు ప్రభావాలు - వరదలు, మంచు కరగడం , అడవులు తగలబడడం, కరవు మొదలయినవి .
• భూమి మీద ఉష్టోగ్రతలు వాతావరణ మార్పుల వలన ప్రతి సంవత్సరం పెరుగుతున్నాయి.
• మనం ధరించే దుస్తులు
•  
• తయారు చేయు విధానం బట్టి దుస్తులు రకరకాలుగా ఉంటాయి
• బట్టలు తయారు చేయడానికి వాడే ముడి సరకు మనకు ప్రధానంగా మొక్కలు, జంతువుల నుండి లభిస్తుంది .
• మొక్కలు, జంతువులు నుండి లభించే దారాలు - సహజాదారాలు.
• రసాయనాలు ఉపయోగించి యంత్రముల ద్వారా తయారు చేయు దారాలు - కృత్తిమ దారాలు
• నూలు, జనపనార అనునవి మొక్కల నుండి తయారయ్యే సహజ దారాలు కు ఉదాహరణ .
• పట్టు మరియు ఉన్ని అనునవి జంతువుల నుండి తయారయ్యే సహజదారాలుకు ఉదాహరణ .
• నూలు మెత్తగా, తెల్లగా ఉంటుంది .
• నూలు దారాలు దేని నుండి సేకరిస్తారు - పత్తి మొక్కలు .
• పత్తి మొక్కల కాయలనుండి ముడి దారా . తీస్తారు
• ముడిదారాలను చరఖా పై వడికి నాణ్యమైన దారాలు చేస్తారు
• ఈ దారపు కండెలను మగ్గంపై నేస్తారు. వీటిని నూలు వస్త్రములు అంటారు
• నూలు వస్త్రములు చెమటను పీల్చుకుని శరీరాన్ని చల్లగా ఉంచుతాయి
• నూలు వస్త్రములు మన వాతావరాణానికి అనుకూలమైనవి
• లెనిన్‌ దుస్తులు ఏ మొక్కల నుండి తయారు చేస్తారు - అవిసె మొక్కలు
• జనపనార సంచులు, తాళ్ళు, డిజైనర్‌ దుస్తులు జనపనార నుండి తయారు చేస్తారు .
• పట్టు మృదువైనది, అందమైనది .
• పట్టుపురుగు యొక్క గొంగళి పురుగులు మల్టరీ ఆకులను తింటూ కకూన్‌ గా మారుతుంది
• నాణ్యమైన పట్టు తయారు చేయడానికి కకూన్‌ లను ఉడికిస్తారు
• శీతాకాలంలో ఉన్ని దుస్తులు ధరిస్తాము
• గొర్రె బొచ్చు కత్తిరించి ఉన్నిని దారాలుగా వాడుకుతారు
• పరిశ్రమలలో రసాయనాల ద్వారా తయారయ్యే వస్త్రలను సింధటిక్‌ వస్తల లేదా కృత్తిమ వస్తలు అంటారు
• Ex: పాలీస్టర్‌, రేయాన్‌, నైలాన్‌, టెర్లిన్‌
• గొడుగులు, రెయాన్‌ కోట్లు జలనిరోధిత గుడ్డతో తయారు చేస్తారు
• మనం ధరించే దుస్తులు మన శరీరాన్ని కాపాడడమే కాకుండా మన సంస్కృతిని కూడా ప్రతిబింబిస్తాయి.
• కేరళలో మగవాళ్ళు లుంగీ ధరిస్తారు
• తమిళనాడులో మగవాళ్ళు చొక్కా, ధోతి ధరిస్తారు
• రాజస్థాన్‌ లో మగవాళ్ళు కుర్తా ధరిస్తారు
• చలి ప్రదేశాలలో నివసించే ప్రజలు ఉన్నితో తయారైన దుస్తులు ధరిస్తారు
• వేడి ప్రదేశాలలో నూలు వస్త్రములు వాడతారు
• రంగు దుస్తులను నీడలో ఆరవేయాలి. లేకపోతే అవి రంగును కోల్పోతాయి
• గాలిని మనం చూడలేము. కానీ అనుభూతి చెందగలం
• వీచే గాలిని పవనం అంటారు
• తేలికపాటి పవనాన్ని బ్రీజ్‌ అంటారు
• బలమైన పవనాన్ని గేల్‌ అంటారు
• గాలికి బరువు ఉంది. ఒత్తిడి కలిగిస్తుంది స్థలాన్ని ఆక్రమిస్తుంది. శబ్దాలు, వాసనలు మోసుకెళుతుంది .
• గాలి జత్తిడి (పీడనం) కారణంగా పువ్వుల పరిమళం మనం ఆస్వాదించగలం
• గాలి జత్తిడి (పీడనం) కారణంగా గొట్టాలతో పండ్ల రసాలు తాగగలము .
• గాలి జత్తిడి (పీడనం) వలన పవర్‌ హెడ్‌ టాంక్‌ నుండి నీళ్ళు తీసుకోగలుగుతున్నాం .
• మన అవయువ వ్యవస్థల గురించి తెలుసుకుందాం
• మన శరీరం వివిధ భాగాలలో నిర్మితమై ఉంటుంది
• బాహ్య అవయువాలు -- చేతులు, కాళ్ళు, కళ్ళు మొదలయినవి
• అంతర్గత అవయువాలు -- గుండె, ఊపిరితిత్తులు, కాలేయం , మూత్రపిండాలు మొదలయినవి
• పెద్దవారిలో 206 ఎముకలుంటాయి
• ఈ ఎముకలు ఒక చట్రంలా అమర్హబడి ఉంటాయి . ఈ చటాన్ని అస్థిపంజర వ్యవస్థ అంటారు
• కండరాలు ఎముకలకు అతకబడి ఉంటాయి
• ఎముకల పెరుగుదల, శరీరం పొడవు ఎదగడంలో సహాయపడును .
• అస్థిపంజర వ్యవస్థ , కండరాలు కలసి శరీరానికి ఆకారాన్ని ఆధారాన్ని ఇస్తాయి
• మెదడును రక్షించేది - కపాలం
• ఊపిరితిత్తులు, గుండెను రక్షించేవి - ఉరః పంజరం
• మానవుని శరీరంలో 12 జతల ప్రక్కటేముకలు ఉంటాయి
• మన శరీరాన్ని నిటారుగా ఉండేలా చేసేది - వెన్నెముక
• మృదులాస్థి అనే మెత్తని ఎముకతో తయారయ్యే మన శరీరంలోని భాగం - బాహ్యచెవి (పన్నా), ముక్కు చివరి భాగం
• మన శరీరంలో అతి పెద్ద ఎముక -- తొడఎముక (ఫీమర్‌
• మన శరీరంలో చిన్న ఎముక -- చెవి ఎముక (స్టెప్స్‌ )
• ఎముకలు కాల్షియం, ఫాస్ఫరస్‌ తో తయారవుతాయి .
• మనం తీసుకున్న ఆహారం నోటిలోని దంతాల సహాయంతో నమలబడి లాలాజలంతో కలసి మెత్తగా చూర్ణంగా చేయబడును
• నమలబడిన ఆహారం ఏ భాగం ద్వారా జీర్దాశయం లోనికి ప్రవేశిస్తుంది - ఆహారావాహిక
• ఆహారం జీర్ణాశయంలో జీర్ణరసాలతో కలుస్తుంది
• జీర్ణాశయం నుండి ఆహారం చిన్న పేగులోకి చెరీ పూర్తిగా జీర్ణం అవుతుంది
• పూర్తిగా జీర్ణమైన ఆహారం ఎచట రక్తంలోనికి శోషించబడుతుంది -- చిన్న పేగు
• జీర్ణంకాని ఆహారం పెద్ద పేగులోనికి చేరుతుంది
• జీరం కానీ ఆహారంలోని కొంత నీరు పెద్ద పేగులో శోషించబడుతుంది
• పెద్ద పేగులో జీర్ణం కానీ ఆహారం ఏ భాగం ద్వారా బయటకు విసర్జించబడుతుంది - పాయువు
• సంక్లిష్టమైన ఆహార పదార్థాలు జీర్ణరసాలలో ఉండే ఎంజైమ్‌ ల సహాయంతో రక్తంలోనికి శోషించబడి సరళ పదార్ధాలుగా మారడాన్ని జీర్ణక్రియ అంటారు
• చిన్న పేగు 6 మీటర్ల పొడవు ఉండి, ముడుతలు పడి ఉంటుంది
• చిన్న పేగులో ఆహారం జీర్ణమై రక్తంలో శోషించబడే దాకా ఉండడానికి ఈ ముడతలు సహాయపడతాయి .
• నిరంతరం గాలిని పీల్లుకుంటూ, విడిచి పెడుతూ ఉండే ప్రక్రియను శ్వాస క్రియ అంటారు.
• గాలి పీల్లడాన్ని ఉచ్చాసం అంటారు
• గాలి విడిచి పెట్టడాని నిచ్చ్వాసం అంటారు.
• శ్వాస వ్యవస్థలో భాగాలు -- ముక్కు, గాలిగొట్టం, ఊపిరిత్తులు
• ముక్కుతో పిల్లుకున్న గాలి, గాలి గొట్టం ద్వారా ఊపిరితిత్తులు ఏ కుహరంలో ఉంటాయి -- ఉరః కుహరం
• ఒక జత ఊపిరితిత్తులు స్పాంజీ ఆకారంలో ఉరః కుహరంలో ఉంటాయి .
• మనం పీల్చే గాలిలో ఉన్న ఆక్సిజన్‌ ఆహార పదార్ధాలను విచ్చిన్నం చేసి, శక్తిని విడుదల చేయడంలో సహాయపడుతుంది .
• ఉచ్చ్వాస సమయంలో ఊపిరితిత్తులు వ్యాకోచిస్తాయి .
• నిశ్వాస సమయంలో ఊపిరితిత్తులు సంకోచిస్తాయి
• ఉచ్చ్వాస సమయంలో పీల్దే గాలిలో ఉన్న ఆక్సిజన్‌ ఊపిరితిత్తులలో చేరి ,రక్తంతో కలసి, కణాలను చేరి శక్తిని విడుదల చేస్తుంది
• ఈ సమయంలో ఉత్పత్తి అయ్యే కార్టన్‌ డై ఆక్సైడ్‌, నీటి ఆవిరి ఊపిరితిత్తుల నుండి బయటకు రావడాన్ని నిశ్వాసం అంటారు
• రక్త ప్రసరణ వ్యవస్థలో భాగాలు -- గుండె, రక్తం, రక్తనాళాలు
• రక్తాన్ని రక్తనాళాల ద్వారా శరీరంలోని అన్నీ భాగాలకు పంపు చేసేది మరియు స్వీకరించేది - గుండె
• రక్తనాళాలు ధమనులు, సిరలుగా ఉంటాయి .
• మంచి రక్తాన్ని గుండె నుండి ఇతర శరీర భాగాలకు తీసుకుని వెళ్ళేవి - ధమనులు
• పుపస ధమనులలో చెడు రక్తం ఉంటుంది
• శరీర భాగాలు నుండి ఆక్సిజన్‌ లేని రక్తాన్ని గుండెకు చేరవేసేవి - సిరలు
• పుపుస సిరలలో మంచి రక్తం ప్రవహిస్తుంది .
• గుండె ఛాతిలో ఎడమ వైపు ఉంటుంది
• గుండెలో గల గదులు - 4
• గుండెలో పైన ఉన్న 2 గదులను కర్ణికలు, కింద ఉన్న రెండు గదులను జఠరికలు అంటారు.
• గుండె మోటారు పంపు వలె పనిచేస్తుంది .
• గుండె రక్తాన్ని పంపు చేసేటపుడు లబ్‌ - డబ్‌ ఆన్‌ శబ్దం వస్తుంది
• ఆక్సిజన్‌ మరియు ఇతరపోషకాలను శరీర భాగాలకు సరఫరా చేసేది - రక్తం
• రక్తం శరీర ఉష్ణోగ్రతను నియంతిస్తుంది
• రక్తం రోగకారక క్రిములతో పోరాడుతుంది .
• కార్టన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ లాంటి వ్యర్ద పదార్ధాలను శరీరం నుండి తొలగించడంలో రక్తం సహాయపడుతుంది
• రక్తంలో 3 రకాల కణాలుంటాయి
• 1. ఎర్ర రక్త కణాలు
• 2. తెల్ల రక్తకణాలు
• 3. రక్త ఫలకికలు
• రక్తం నకు ఎరుపు రంగు కలిగించే వర్ణకదార్థం - హిమో గ్లోబిన్‌
• రక్తంలో హిమోగ్లోబిన్‌ తక్కువ అవడం వలన పిల్లలు రక్త హీనతతో బాధపడుతారు .
• పల్లీలు , చిక్కిలు తినడం వలన శరీరానికి తగినంత రక్తం వస్తుంది .
• AP ప్రభుత్వం మధ్యాహ్న భోజనంలో పిల్లలకు హిమోగ్లోబిన్‌ పెంచడానికి పల్లీ చిక్కిలు సరఫరా చేస్తుంది
• మన శరీరంలో అధికమైన, అనవసరమైన పదార్ధాలను బయటకు పంపిచే వ్యవస్థను విసర్జన వ్యవస్థ అంటారు
• మన శరీరంలో 3 రకాల విసర్జక అవయువాలు కలవు -- 1. చర్మం 2.మూత్రపిండాలు 3.ఊపిరితిత్తులు
• మన శరీరంలో రెండు మూత్రపిండాలు ఉదరకుహరంలో వెన్నెముకకు ఇరుప్రక్కలా ఉంటాయి .
• మూత్ర పిండాలు చిక్కుడు గింజ ఆకారంలో ఉంటాయి
• మూత్ర పిండాలు రక్తాన్ని వడగొట్టి రక్తంలోని మలినాలను తొలగిస్తాయి
• ఈ మలినాలు మూత్రం రూపంలో బయటకు విసర్జించబడతాయి
• ఊపిరితిత్తులు స్పాంజీ వంటి నిర్మాణాలు .
• శ్వాసకియలో పీల్లుకున్న గాలిలోని ఆక్సిజన్‌ ఊపిరితిత్తులకు చేరి రక్తంలో కలుస్తుంది .
• నిచ్చ్వాస క్రియలో కార్టన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ ఊపిరితిత్తులనుండి బయటకు పంపి వేయబడుతుంది
• మన శరీరంలో పైకి కనిపించే అతిపెద్ద విసర్ణ్ణో అవయువం -- చర్మం
• చర్మం చెమట గ్రంథులని కలిగి ఉంటుంది .
• మన శరీరంలోని అదనపు నీటిని, లవణాలను చెమట రూపంలో బయటకు విసర్జించేది - చర్మం
• చెమట చర్మంలో స్వేద రంధ్రముల ద్వారా బయటకువస్తుంది
• మెదడు నాడుల ద్వారా మన శరీరాన్నినియం త్రిస్తుంది .
• నాడీ వ్యవస్థలో భాగాలు -- మెదడు, వెన్నెముక, నాడులు
• శరీర భాగాల నుండి మెదడుకు, మెదడు నుండి శరీర భాగాలకు సమాచారాన్ని తీసుకు వెళ్ళేవి - నాడులు
• జ్ఞానేంద్రియాలన్నీ నాదుల ద్వారా మెదడుతో కలుపబడతాయి
• చంద్ర శేఖర్‌ వెంకట్రమన్‌ - 1888 - 1970
• ASK the right questions and nature will open the doors to her secrets
• CV రామన్‌ తమిళనాడులోని తిరచిరాపల్లిలో 1888 నవంబర్‌ 7న జనించారు
• మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయంలో చదివారు.
• 1928 ఫిభ్రవరి 28న రామన్‌ ఎఫెక్ట్‌ కనుగొన్నారు
• 1930 వ సంవత్రంలో CV రామన్‌ కు భౌతిక శాస్త్రంలో నోబెల్‌ బహుమతి లభించింది
• ప్రతిసంవత్సరం ఫిభ్రవరి 28న జాతీయ సైన్స్‌ దినోత్సవం జరుపుకుంటారు
• CV రామన్‌ గారికి 1954 వ సంవత్సరంలో భారతరత్న లభించింది
• 1970 నవంబర్‌ 21 న 6౪ రామన్‌ గారు బెంగుళూరులో మరణించారు
• వ్యవసాయం
• వరిసాగులోని వివిధ దశలు:-
• 1. పొలాన్ని దుక్కిదున్నడం:- మొదట రైతులు పొలాన్ని వ్యవసాయానికి సిద్దం చేస్తారు. ఎడ్లతో గాని, టాక్టర్‌ తో గాని పొలాన్ని దున్నుతారు
• 2. చదును చేయడం :- దున్నిన పొలాన్ని నీటితో నింపి నాట్లు వేయడానికి చదును చేస్తారు
• 3. నాట్లు వేయడం: రైతులు వారి మదుల నుండి తెచ్లి చదును చేసిన పొలంలో నాటుతారు
• 4. నీరు పెట్టడం :
• 5. ఎరువులు వేయడం
• 6. సస్వరక్షణ:. మొక్కలకు వ్యాధులు సోకుండా నివారించడానికి కిమీ సంహారక మందులు వాడతారు
• 7. పంటకోత
• 8. నూర్చడం
• 9. తూర్చారబట్టడం :- తూర్పార బట్టడం ద్వారా గింజలను ఊకను వేరు చేస్తారు
• 10. నిల్వచేయడం
• 11. మర పట్టించడం :
• పొలానికి నీటి సరఫరా చేయడాన్ని నీటి పారుదల అంటారు.
• వరిని నీటి ఆధారిత పంటగా చెపుతారు...
• వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా 4 రకాలుగా చేస్తారు
• 1. క్షేత్ర నీటి పారుదల :- వర్ష పాఠం తగినంతగాలేనపుడు ఈ విధానం ద్వారా పొలానికి నీరు సరఫరా చేస్తారు
• 2.చాళ్ళు నీటి పారుదల :. చాళ్ళు మరియు కందకాలు తవ్వివాటి ద్వారా పొలానికి నీటి పారుదల చేస్తారు
• 3. స్రింక్లర్‌ నీటి పారుదల :. నియంత్రిత పద్దతిలో ప్రత్యక్ష పైపుల ద్వారా వర్షం వలె నీటిని చల్లుతారు
• 4.బిందు సేద్యం:- నీటి గొట్టానికి చిన్న రంధ్రములు చేసి నేలపై ఉంచి నీరు ఆ రంధ్రముల ద్వారా నేరుగా మొక్కల వేర్లకు చేరే ఏర్పాటు చేస్తారు
• వ్యవసాయంలో ఉపయోగించే సాంప్రదాయ పనిముట్లకు ఉదా:- నాగలి, గడ్డపార, కొడవలి, విత్తనాలు చల్లు గొర్రు.
• ఆధునాతన వ్యవసాయ పనిముట్లకు దాహరణ -- వరినాట్ల యంత్రం, వరి కోత యంత్రం
• మొక్కల పెరుగుదల పంట దిగుబడి, నేల సారంపై ఆధారపడి ఉంటుంది
• ఎరువులు ఉపయోగించడం వలన పంట పెరుగుదల, దిగుబడి పెంచవచ్చు .
• సహజ ఎరువులకు ఉదాహరణ :- కంపోస్ట్‌, మొక్కల అవశేషాలు, ఆవుపేడ, జంతువుల విసర్జితాలు
• రసాయన ఎరువులు నేలలో ఉండిపోయి నేల సారాన్ని తగ్గిస్తాయి
• గొంగళి పురుగు మాత్‌ గా మారి పంటను నాశనం చేస్తుంది
• గొంగళి పురుగు వివిధ దశలలో పంటను నాశనం చేస్తుంది .
• పరాగసంపర్కం మరియు విత్తనాలు పర్పడడంలో ప్రముఖపాత్రవహించేవి - సీతాకోకచిలుక, తేనెటీగ
• సీతాకొక చిలుక జీవిత చరిత్ర :- గుడ్డు - లార్వా - ప్యూపా - ఇమాగో
• కప్ప లార్వాను ఏమని పిలుస్తారు - టాడ్‌ పోల్స్‌ (తోక కప్పలు)
• టాడ్‌ పోల్‌ చిన్న చేపను పోలి ఉంటుంది
• టాడ్‌ పోల్‌ తరువాత కప్పగా మారుతుంది
• కప్ప జీవిత చక్రం:- గుడ్ల సమూహం -- టాడ్‌ పోల్‌ - కాళ్ళు కలిగిన టాడ్‌ పోల్‌ - చిరుకప్ప - కప్ప
• కప్ప టాడ్‌ పోల్‌ గా ఉన్నపుడు శైవలాలను తిని నీటిని శుభ్రంగా ఉంచడంలో సహాయం చేస్తుంది
• కప్పగా మారిన తరువాత కీటకాలను తిని ఆ ప్రదేశాన్ని శుభ్రంగా ఉంచుతాయి
• పర్యావరణం దెబ్బతినడం గురించి తలియచేయడంలో మంచి సూచికలు -- కప్పలు, సీతాకొక చిలుకలు
• కిమిసంహరక మందుల అధిక వాడకం అనునది కాన్సర్‌ వంటి రోగాలకు కారణం అవుతుంది
• రైతులు సేంద్రీయ వ్యవసాయ పద్దతులు ఉపయోగించాలి
• సేంద్రీయ వ్యవసాయంలో ఉపయోగించే ఎరువులు - పశువులవ్యర్దాలు , వర్షి కంపోస్ట్‌, నూనె మరియు జీవవ్యర్జాలు
• సేంద్రీయ పద్దతిలో వ్యవసాయం చేయడాన్ని - ZBNF అంటారు
• ZBNF అనగా జీరోబడ్జెట్‌ నేచురల్‌ ఫార్మింగ్‌
• సేంద్రీయ వ్యవసాయం వలన లాభాలు
• 1. పర్యావరణ పరిరక్షణ
• 2. కాలుష్యం తగ్గిస్తుంది
• 3. నీటిని పొదుపు చేస్తుంది
• 4. నేల కోత తగ్గిస్తుంది
• 5. నేల సారం పెంచుతుంది
• ధాన్యాన్ని ఎండబెట్టి గాలి, వెలుతురు ఉన్న గదులలో నిలువచేస్తారు.
• ధాన్యాన్ని గదిలో నిలువచేసే ముందు పురుగు మందులు చల్లి గదిని శుభ్రం చేస్తారు .
• ఆధునిక నిలువ చేయు పద్ధతిలో ధాన్యాన్ని గోదాములలో, శీతలీకరణ గోదాములలో నిల్వ చేస్తారు
• ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్రంలో ముఖ్యమైన పంట వరి
• మన రాష్ట్రంలో 62 శాతం మండి వ్యవసాయం ముఖ్యమైన వృత్తిగా కలిగి ఉన్నారు
• శ్రీకాకుళంలో ప్రధాన పంట -- వరి
• విశాఖపట్టణంలో ప్రధాన పంట -- పసుపు
• విజయ నగరంలో ప్రధాన పంట -- అరటి
• తూర్పు గోదావరి ప్రధాన పంట -- వరి
• పశ్చిమ గోదావరి ప్రధాన పంట -- వరి, అరటి
• కృష్ణలో ప్రధాన పంట -- వరి, పశు గ్రాసం , పసుపు
• గుంటూరులో ప్రధాన పంట -- వరి, పశుగ్రసం, జొన్న, పసుపు, టమాటా
• ప్రకాశంలో ప్రధాన పంట -- పశుగ్రసం, జొన్న, కమలాలు
• నెల్లూరులో ప్రధాన పంట -- వరి
• కడపలో ప్రధాన పంట -- అరటి, టమాటా, కమలా, జొన్నలు
• కర్నూలులో ప్రధాన పంట - టమాటా, కమలా, కీర, పసుపు, అరటి, జొన్న
• చిత్తూరులో ప్రధానపంట -- టమాటా, పశుగ్రసం, కీర
• అనంతపురంలో ప్రధానపంట - టమాటా, అరటి, కమల, వరి, కీర
• చిరుధాన్యాలకు ఉదాహరణ -- కొర్రలు, అండుకొర్రలు, సామలు, అరికెలు, ఉదలు
• వరి, గోధుమ, చిరుధాన్యాలు ఉత్వత్తి చేయడంలో భారత దేశం ఎన్నవ స్థానంలో ఉంది - 2వ
• మన ఆరోగ్యం మన ఆహార అలవాట్ల పై ఆధారపడి ఉంటుంది
• మన ఆహారంలో పిండిపదార్థాలు, ప్రోటి లు, కొవ్వులు, ఖనిజ లవణాలు, విటమిన్లు ఉండాలి
• నీరు ఎంతో విలువైనది
• గ్రామాలలో చెరువులు, నూతులు, బోరుబావులు ప్రధానమైన నీటి వనరులు
• నీటికి ప్రధాన వనరు - వర్షపు నీరు
• వర్షపు నీటిని నిల్వచేయుటకు చెరువులు నిర్మిస్తాం
• నదులలో నీరు నిల్వ చేయుటకు ఆనకట్టలు, జలాశయాలు నిర్మిస్తాం
• జలాశయాలలో నీటి మట్టం పెంచడానికి నాదివాలుకి అడ్డుగా నీటిని నిలువ చేయుటకు నిర్మించబడిన అడ్డుకట్ట ను ఆనకట్ట అంటారు
• మన రాష్ట్రంలో ముఖ్య నదులు - గోదావరి, వంశధార, పెన్నా
• మన రాష్ట్రంలో ఉన్న జలాశయాలు -- పులిచింతల, తెలుగుగంగ, తోటతల్లి బ్యారేజ్‌, కండలేరు జలాశయం, వెలుగొండ
• నాగార్జున సాగర్‌ , శ్రీశైలం ఆనకట్టలు ఏ నదిపై నిర్మించారు - కృష్ణానది
• సర్‌ ఆర్థర్‌ కాటన్‌ బ్యారెజ్‌ గోదావరి నదిపై ధవళేశ్వరం వద్ద నిర్మించబడింది
• సర్‌ ఆర్థర్‌ థామస్‌ కాటన్‌ బ్రిటీష్‌ దేశానికి చెందిన నీటి పారుదల శాఖ ఇంజనీరు
• గోదావరి నదిపై తూర్పు గోదావరి జిల్లా ధవళేశ్వరం మరియు పచ్చిమ గోదావరి జిల్లా విజ్ణేశ్వరం మధ్యలో ధవళేశ్వరం ఆనకట్ట నిర్మించింది - సర్‌ ఆర్థర్‌ థామస్‌ కాటన్‌
• భారతదేశంలో పొడవైన నదులలో కృష్ణానది 4వ స్థానంలో ఉంది
• కృష్ణానది మహారాష్ట్ర లోని పశ్చిమ కనుమలలో మహాబలేశ్వరం వద్ద జన్మించింది
• కృష్ణానది పొడవు సుమారు 1400 km
• కృష్ణానదికి మరొకపేరు - కృష్ణవేణి
• కృష్ణ నది మహారాష్ట్ర, AP, తెలంగాణా, కర్ణాటక రాష్ట్రాలకు నీటి వనరు .
• కృష్ణానది ఉపనదులు = భీమ , గాయతి, ఘటప్రభ, కోయన , మలప్రభ, మున్నేరు, నీర, పాలెం, పంచగంగ, తుంగబథ్ర, వేమన, వ్యర
• కృష్ణానది కృష్ణాజిల్లా లోని హంసలదీవి వద్ద బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది
• నాగార్జున సాగర్‌ అనే బహళార్ధక ప్రజెక్ట్‌ కృష్ణా నదిపై ఏ సంవత్సరంలో నిర్మించబడింది - 1967
• నాగార్జున సాగర్‌ ఆంధ్రప్రదేశ్‌ లోని గుంటూరు జిల్లా నాగార్జున కొండ, తెలంగాణా రాష్ట్రంలో నల్గొండ జిల్లా మధ్యలో నిర్మించారు
• నాగార్జున సాగర్‌ కు 2 కాలువలు ఉన్నాయి
• 1. కుడికాలువ         2. ఎడమ కాలువ
• నాగార్జున సాగర్‌ కుడి కాలువను పమంటారు - జవహర్‌ కాలువ
• నాగార్జున సాగర్‌ ఎడమ కాలువను ఏమంటారు -- లాల్‌ బహుదూర్‌ కాలువ
• ప్రకాశం బ్యారేజ్‌ విజయవాడలో కృష్ణా నదిపై నిర్మించారు .
• ప్రకాశం బ్యారేజ్‌ పొడవు - 1.2 km
• ప్రకాశం బ్యారేజ్‌ ఏ రెండు జిల్లాల మధ్య ఉంది - కృష్ణా, గుంటూరు
• ప్రకాశం బ్యారేజ్‌ ప్రారంభమైన సంవత్సరం -- 1957
• ప్రకాశం బ్యారేజ్‌ ప్రారంభించింది -- ప్రకాశం పంతులు
• ఆంధ్ర రాష్ట్ర మొదటి ముఖ్యమంత్రి - శ్రీ టంగుటూరి ప్రకాశం
• కృష్ణానది ఒడ్డున ఉన్న పవిత్ర స్థలాలు - మహాబళేశ్వరం , ఆలంపూర్‌ జోగులాంబ , విజవాడ
• కనకదుర్గ , అమరావతి అమరలింగేశ్వరుడు
• కృష్ణానది ఒడ్డున గల నగరాలు -- విజయవాడ (AP) ,సింగిలి , కరడ (మహారాష్ట్ర
• వంశధార నది ప్రవహించే జిల్లా - శ్రీకాకుళం
• నాగావళి నది ప్రవహించే జిల్లా - శ్రీకాకుళం, విజయనగరం
• గోదావరి నది ప్రవహించే జిల్లాలు -- తూర్పు, పశ్చిమ గోదావరి
• పెన్నా నది ప్రవహించే జిల్లాలు - అనంతపురం, కడప, నెల్లూరు
• కృష్ణానది చేపలు పట్టేవారికి జీవనాధారం .
• AP టూరిజం శాఖ శ్రీశైలం వద్ద కృష్ణానది నిలువ జలాలతో బోట్‌ రైడింగ్‌ సౌకర్యం ఏర్పరచింది
• విజయవాడలో భవానీ బ్వీపం ఒక పర్యాటక ప్రదేశం
• 2009 కర్నూలు నగరంలో ఏ నది వలన వరద వచ్చింది - తుంగభథ్ర
• కర్నూలు వరదలలో 30 అడుగుల ఎత్తు వరకు మునిగిపోయారు
• కర్నూలులో నీరు తొలగించుటకు ౩ రోజుల సమయం పట్టింది
• 2019 కృష్ణానది వరదల వలన కృష్ణా, గుంటూరు జిల్లా లోని చాలా ప్రాంతాలు నీట మునిగాయి.
• పాముల లంక గ్రామం వరదలకు లోనయ్యే ప్రాంతం . ఇది తోట్లవల్లూరు మండలం, కృష్ణాజిల్లాలో గలదు
• వర్షాభావ పరిస్థితులకు ఉదాహరణ -- అనంతపురం జిల్లా
• మనకు ఎవరు సేవ చేస్తారు
• ప్రజలకు అవసరమైన సౌకర్యాలు అందించే ఒక సేవాసంస్థ -- ప్రభుత్వం
• మనదేశంలో 3 స్థాయిలలో ప్రభుత్వాలు ఉన్నాయి
• 1. స్థానిక ప్రభుత్వం
• 2. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం
• 3. కేంద్ర ప్రభుత్వం
• స్థానిక ప్రభుత్వం : గ్రామాలు, పట్టణాలలో, నగరంలో ఉండే స్థానిక ప్రభుత్వాన్ని స్థానిక ప్రభుత్వం అంటారు.
• ఉదాహరణ: గ్రామపంచాయితీ, మండల పరిషత్‌,జిల్లా పరిషత్‌, పురపాలక మరియు నగర పాలక సంస్థలు
• గ్రామపంచాయితీ :
• గ్రామపంచాయితీ గ్రామంలో నివసించే ప్రజల బాగోగులు చూసుకుంటుంది.
• 18 సంవత్సరాలు పైబడిన గ్రామస్తులచే గ్రామపంచాయితీ సభ్యులు ఎన్నుకోబడతారు .
• పంచాయితీ సభ్యులను 5 సంవత్సరాలకు ఒకసారి ఎన్నుకొంటారు
• గ్రామపంచాయితీ పెద్దను ఏమంటారు - సర్పంచ్‌
• సర్పంచ్‌ పదవీ కాలం - 5 సంవత్సరాలు
• గ్రామీణ ప్రాంత ప్రజలకు వారికి కావలసిన సేవలు పారదర్శకతతో అందించడానికి ప్రభుత్వం కొంతమంది ఉద్యోగులచే ఏర్పాటు చేసిన వ్యవస్థ -- గ్రామ సచివాలయం
• గ్రామ సచివాలయంలోని ఉద్యోగుల సంఖ్య - 11
• మండల పరిషత్‌ :
• కొన్ని గ్రామాలు కలసి ఒక మండలం ఏర్పడుతుంది
• మన రాష్ట్రంలో గల మండలాలు - 676
• మండల స్థాయిలోని అన్నీ సంక్షేమ, అబివృద్ధి కార్యక్రమాలను నిర్వహించేది - మండల అబివృద్ధి అధికారులు
• మండల పరిషత్‌ అధ్యక్షుడు మండల పరిషత్‌ సభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు
• MPTC అనగా  – mandal parishath territoriyal council
• MPTC పదవీకాలం - 5 సంవత్సరాలు
• మండల పరిషత్‌ కార్యాలయం -- విధులు:
• మండల పరిషత్‌ కార్యాలయానికి అధిపతి - మండల అభివృద్ధి అధికారి (MPDO)
• ప్రాధమిక విద్య అందేలా చూస్తుంది
• వ్యవసాయం, పశువుల పెంపకం, చేపల పెంపకం, కోళ్ళ పరిశ్రమల అబివృద్ధిలో పాల్గొంటుంది .
• రోడ్డు, నీటిపారుదల నిర్మాణం మరియు మరమత్తులు చేస్తుంది
• రక్షిత మంచినీరు అందించడం, ఆరోగ్యం, మహిళా శిశు సంక్షేమం, మురికి నీటి పారుదల సౌకర్యం వంటివి కల్పిస్తుంది .
• పోలీస్‌ స్టేషన్‌ - విధులు:
• దీనికి అధిపతి - సబ్‌ ఇన్‌ స్పెక్టర్‌ (SI)
• శాంతి భధ్రతలు కాపాడుతుంది
• ప్రజల నుండి ఫిర్యాదులు స్వీకరించి , నమోదు చేసుకుని వాటి పరిష్కారానికి కృషి చేస్తుంది .
• మండల రెవిన్యూ కార్యాలయం -- విధులు:
• దీనికి అధిపతి -- తహసీల్డార్‌
• గ్రామరెవిన్యూ అధికారుల (VRO) పనితీరు పర్యవేక్షిస్తారు .
• MPDO తో కలసి అవసరం ఉన్నవారికి సంక్షేమ కార్యక్రమాలు అందచేస్తారు .
• కులధృవీకరణ, ఆదాయ ధృవీకరణ పత్రము అందచేస్తారు.
• వెట్టి చాకిరీ చేయు ప్రజలకు విముక్తి కలిగిస్తారు .
• రైతులకు పట్టుదారు పాస్‌ పుస్తకాలు మంజూరు చేస్తారు .
• భూ సంబంధిత సమస్యలు పరిష్కరిస్తారు .
• ఎన్నికలు నిర్వహిస్తారు.
• ప్రాధమిక ఆరోగ్య కేంద్రం -- విధులు:
• దీని అధిపతి - ఆరోగ్య అధికారి .
• ఉప ఆరోగ్య కేంద్రములు నిర్వహించి వాటి కార్యకలాపాలను పర్యవేక్షిస్తారు.
• మండలంలో జాతీయ ఆరోగ్య కార్యక్రమాలు అమలు చేస్తారు .
• తల్లి బిడ్ద సంక్షేమం - పథకంలో భాగంగా సురక్షిత మైన కాన్సులకు బాధ్యత వహిస్తారు .
• బ్యాంక్‌ - విధులు:
• దీని అధిపతి - బ్యాంక్‌ నిర్వహణ అధికారి (Bank Manager)
• ప్రజలనుండి సొమ్ము సేకరించి ఖాతాలో జమచేయడం, అవసరమైన వారికి రుణాలు అందజేస్తారు.
• పొదువు మరియు డిజిటల్‌ లావాదేవీలు చూస్తారు.
• మండల విద్యా వనరుల కేంద్రం:
• దీని అధిపతి - మండల విద్యాశాఖాధికారి (MEO)
• బడి ఈడు గల పిల్లలను పాఠశాలలో నమోదు చేస్తారు .
• బడిలో పిల్లలకు మధ్యాహ్న భోజనం, నాణ్యమైన విద్య ఇతర కార్యక్రమాల అమలు పర్యవేక్షిస్తారు.
• పశు వైద్యశాల:
• దీని అధిపతి - పశువైద్యాధికారి
• పశువుల ఆరోగ్యం సంరక్షణ, గాయపడిన జంతువులకు వైద్యం అందిస్తారు
• జంతువుల నుండి మనుషులకు సోకే వ్యాధులను గుర్తించి వాటికి నివారణ, వాటికి ఇవ్వవలసిన బలవర్జకం అయిన ఆహారంపై రైతులకు అవగాహన కల్పిస్తారు
• జిల్లా పరిషత్‌:
• కొన్ని మండలాలు కలసి జిల్లా ఏర్పడుతుంది
• మన రాష్ట్రంలో గల జిల్లాలు - 13
• ప్రజల సంక్షేమం కొరకు జిల్లాన్ధాయిలో అనేక కార్యక్రమాలు అమలు పరచేది - జిల్లా పరిషత్‌
• ZPTC సభ్యులను ఎన్నుకునేది - మండలంలోని ఓటర్లు
• ZPTC అనగా  – zilla parishath territorial council
• ZPTC సభ్యులు అందరూ కలిసి జిల్లా పరిషత్‌ అధ్యక్షుడిని ఎన్నుకుంటారు
• జిల్లాలోని అన్నీ ప్రభుత్వ సంస్థల కార్యకలాపాలను పర్యవేక్షించేది - జిల్లా కలెక్టర్‌
• పురపాలక మరియు నగర పాలకసంస్థలు:
• పట్టణాలలో గల స్థానిక ప్రభుత్వం - పురపాలక సంస్థ
• నగరాలలో గల స్థానిక ప్రభుత్వం - నగర పాలక సంస్థ
• మన రాష్ట్రంలో గల పురపాలక సంస్థలు - 74
• మన రాష్ట్రంలో గల నగరపాలక సంస్థలు - 16
• పురపాలక సంఘ అధిపతి -- చైర్మన్
• నగరపాలక సంస్థ అధిపతి - మేయర్‌
• వగరపాలక పురపాలక సంస్థ విధులు:
• 1. వీధి దీపాల ఏర్పాటు
• 2. జనన,మరణాల నమోదు
• 3. గృహాలు,పార్కుల నిర్మాణం
• 4. ఆసుపత్రుల ఏర్పాటు
• 5. రోడ్ల నిర్మాణం, మరమ్మతులు నిర్వహణ
• 6. రక్షిత మంచి నీటి సౌకర్యం కల్పించడం
• 7. చెత్తను శుభ్రం చేయడం, వ్యర్థ పదార్థాలు తొలగించడం
• రాష్ట్ర ప్రభుత్వం:
• ప్రతి రాష్ట్రానికి సొంత ప్రభుత్వం ఉంటుంది.
• రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ముఖ్య మంత్రి మరియు మంత్రి మండలి కలిగి ఉంటుంది.
• AP గవర్నర్‌ - శ్రీ బిశ్వఛందన్‌ హరిభూషన్‌ గారు
• AP ముఖ్యమంతిరి - శ్రీ ys జగన్మోహన్‌ రెడ్డి గారు
• AP విద్యాశాఖామంత్రి -- శ్రీ బొత్స సత్యనారాయణ .
• రాష్ట్రంలో చట్టాలు రూపోందించుకోవడంలో, వాటిని అమలు పరచడంలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం బాధ్యత వహిస్తుంది.
• మంత్రి మండలిని ఎవరు నియమిస్తారు - ముఖ్యమంత్రి సలహామేరకు గవర్నర్‌.
• కేంద్ర ప్రభుత్వం:
• కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అధిపతి - రాష్ట్ర పతి
• ప్రధాన మంత్రి నియమించేది - రాష్ట్ర పతి
• కేంద్ర మంత్రి మండలిని ఎవరు నియమిస్తారు - ప్రధాన మంత్రి సలహామేరకు రాష్ట్రపతి .
• తపాలా, రైల్వేలు, టెలికాం,విమానాశ్రయాలు,ప్రకృతి విపత్తులు నిర్వహణ వంటి సేవలు అందించేది - కేంద్ర ప్రభుత్వం
• రాష్ట్రాలలో అత్యున్నత న్యాయ వ్యవస్థ -- హైకోర్టు
• దేశంలో అత్యున్నత న్యాయవ్యవస్థ - సుప్రీం కోర్టు
• ప్రభుత్వ సంస్థలు ప్రజలు ప్రాధమిక అవసరాలు తీరుస్తాయి.
• పప్రపంచాన్ని చుసివద్దాం
• రాయచోటి ఏ జిల్లాలో గలదు - కడప .
• విశాఖపట్టణంలో అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం కలదు .
• కృష్ణపట్నం ఓడరేవు ఏ జిల్లాలో గలదు -- నెల్లూరు
• ఒకదేశం నుండి ఇంకొక దేశానికి వెళ్లడానికి అంతర్జాతీయ రవాణా వ్యవస్థ ఉపయోగిస్తాం .
• విదేశాలకు వెళ్లడానికి ప్రధాన మార్గాలు - వాయుమారాలు, జలమార్గాలు .
• జలప్రయాణానికి వాయు మార్గంతో పొలిస్తే ఖర్లు తక్కువ, సమయం ఎక్కువ పడుతుంది .
• శ్రీకాకుళం జిల్లా కింతలి గ్రామంలో రైతులు పండ్లుకూరగాయలు, ఆకుకూరలు పండించి మార్కెట్‌ లలో అమ్ముతారు .
• మన ప్రదేశంలో తయారు చేయు ఉత్పత్తులు అధికంగా ఉంటే ఇతర ప్రదేశాలకు పంపబడతాయి. ఈ పద్ధతిని ఎగుమతి అంటారు.
• ఎగుమతుల ద్వారా లభించేది - విదేశీ కరెన్సీ
• విదేశీ కరెన్సీ ఆయాదేశాల ఆర్థిక వృద్ధికి సహాయపడును.
• మనకు అవసరమైన ఉత్పత్తులు ఇతర ప్రాంతముల నుండి దిగుమతి చేసుకుంటారు .
• పూసర్ల వెంకట సింధు బ్యాట్మింటన్‌ క్రీడాకారిణి.
• 2016 లో PV సింధు ప్రపంచ బ్యాట్మింటన్‌ ఛాంపియన్‌ షిప్‌ లో స్వర్ణ పథకం గెలుచుకుంది.
• PV సింధు ఆటలలో పాల్గొనడం కోసం స్విట్టర్లాండ్‌, మలేషియా, రియోడి జెనీరో వంటి ప్రదేశాలు దర్శించింది .
• PV సింధు భారత ప్రభుత్వం నుండి పొందిన పురస్కారాలు - పద్మ భూషణ్‌, పద్మశ్రీ, రాజీవ్‌ ఖల్‌ రత్న
• ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం ౧౪ సింధు ఏ ప్రభుత్వ ఉద్యోగం ఇచ్చి సత్కరించింది - డిప్యూటీ కలెక్టర్‌
• ఆంధ్రా కాశ్మీర్‌ గా పిలవబడే ప్రదేశం - లంబసింగి
• లంబసింగి విశాఖపట్టణం జిల్లాలో ఉన్న గిరిజన ప్రాంతం. .
• గ్లోబల్‌ విలేజ్‌ అనగా ప్రపంచం ఒక కుగ్రామం అని అర్థం .
• సమాచార వ్యవస్థ మరియు రవాణా వ్యవస్థలు కలిసి ప్రపంచాన్ని ఒక కుగ్రామంగా మార్చేశాయి.కావున మొత్తం ప్రపంచాన్ని గ్లోబల్‌ విలేజ్‌ అంటున్నాం.
• సమాచార, రవాణా వ్యవస్థలను ఇంటర్నెట్‌ విపరీతంగా ప్రభావితం చేసి ప్రపంచాన్ని ఒక కుగ్రామంగా మార్షి వేసింది .
• గ్లోబలైజేషన్‌ వలన ప్రజల మధ్య దూరం తగ్గించబడింది. ప్రపంచంలో ఏ ప్రదేశంలో ప్రజలైనా చేరుకోదగ్గ విధంగా కనెక్ట్‌ చేయబడింది .
• ప్రమాదాలు -  ప్రధమ చికిత్స
• పాఠశాలలో అగ్ని ప్రమాదాలు నివారించడానికి ప్రతి పాఠశాల యందు మంటలను ఆర్పే యంత్రము ఏర్పాటు చేయాలి.
• గోడలపై 6 అడుగుల కంటే ఎత్తులో స్విచ్‌ బోర్డ్‌ లు ఏర్పాటు చేయాలి .
• వైకల్యం ఉన్న విద్యార్థుల కోసం ర్యాంప్‌ నిర్మించాలి .
• రోడ్లను దాటడానికి zebra crossing ఉపయోగించాలి .
• హాస్పిటల్‌ కు వెళ్ళే లోపు బాధితుడుకు అందచేయు తక్షణ చికిత్సను ప్రధమ చికిత్స అంటారు.
• ప్రధమ చికిత్స పెట్టె (+) ఆకారపు గుర్తు కలిగిఉంటుంది .
• ప్రధమ చికిత్స పెట్టెలో ఉండేవి - దూది, టింక్షర్‌, అయోడిన్‌, అయింట్‌ మెంట్‌ , మెడికేటెడ్‌ ప్లాస్టర్‌, కత్తెర, బ్యాండెజ్‌ క్లాత్‌, యాంటీసెప్టిక్‌ క్రీం, పెట్రోలియం జెల్లీ, సబ్బు, జ్వరమానిని .
• అ) గాయాలకు ప్రధమ చికిత్స
• 1. తడి దూదిని ఉపయోగించి గాయాన్ని సబ్బు నీటితో గాని, సెప్టిక్‌ లోషన్‌ తో గాని శుభ్రం చేయాలి.
• 2. దూదితో టింక్షర్‌ ఆయోడిన్‌ ను గానీ, యాంటీసెప్టిక్‌ క్రీము గాని రాయాలి.గాజు గుడ్డతో కట్టుకట్టి పైన ప్లాస్టర్‌ వేయాలి
• ఆ) కాలిన గాయాలకు ప్రధమ చికిత్స
• 1. కాలిన గాయం పై కొంత సేపు చల్లని నీరు పోయాలి
• 2. కాలిన గాయం తీవ్రమైనది అయితే లేపనం పూయాలి
• 3. కాలిన గాయం పైన ఏర్పడిన నీటి బొబ్బలను చిదమకూడదు,కట్టు కట్టకూడదు, రుద్దకూడదు, ఐస్‌ ఉపయోగించకూడదు
• ఇ) కుక్క కాటుకు ప్రధమ చికిత్స
• 1. కుక్క కరిచిన ప్రదేశమును సబ్బు లేదా యాంటీసెప్టిక్‌ లోషన్‌ కడగాలి .
• 2. గాయాన్ని ప్లాస్టర్‌ తో గానీ గాజుగుడ్డతో కానీ కట్టుకట్టకూడదు .
• ఈ) పాము కాటుకు ప్రధమ చికిత్స
• 1. మొదట కాటు వేయబడిన భాగాన్ని నిశితంగా పరిశీలించి,విష సర్పమో కాదో నిర్ధారించుకోవాలి .
• 2. సాధారణంగా పాము కాటుకు గురైన వ్యక్తి భయంతో స్పృహ తప్పి పడిపోతాడు అతని భయం తగ్గించేలా మాట్లాడాలి.
• 3. విషం శరీరంలో ఇతర భాగాలకు వ్యాపించకుండా ఒక గుడ్డతో గాయం పై భాగంలో గట్టిగా కట్టుకట్టాలి .
• 4. పాము కరిచిన వ్యక్తి అచేతనంలోకి పోకుండా చూడాలి .
• 5. వెంటనే బాధితుడిని డాక్టరు వద్దకు తీసుకువెళ్లాలి
• ఉ) తేలు కుట్టినప్పుడు ప్రధమ చికిత్స
• 1. సబ్బునీళ్లతో గాయాన్ని కడగాలి .
• 2. గాయం భాగం పై నొప్పి తగ్గేటట్లు మెల్లగా ఒత్తాలి .
• 3. వెంటనే బాధితుడిని డాక్టరు వద్దకు తీసుకువెళ్లాలి
• ఊ) నీళ్ళలో మునిగినప్పుడు -- ప్రధమ చికిత్స
• సాధారణంగా నీళ్ళలో మునిగిన వ్యక్తి ఎక్కువ నీళ్ళను మింగివేస్తాడు.అందువలన అచేతన అవస్థలోనికి వెళ్ళిపోతాడు.శ్వాస నాళాలు నీటితో మూసుకుపోతాయి .
• 1. తాగిన నీరు బయటకు వచ్చేలా రెండు చేతులతో పొట్టపై ఒత్తాలి.
• 2. శిక్షణ తీసుకున్నవారైతే నోటితో శ్వాస మార్గంలో నీళ్ళను తొలగించి మళ్ళీ శ్వాస ఆడేలా చేస్తారు.
• భారత ప్రభుత్వం ఎవరైన ఒక వ్యక్తికి ఏదయినా అత్యవసర సేవ అవసరం అయినప్పుడు సహాయ చర్యల కోసం కొన్ని ఉచిత ఫోన్‌ సేవలు కల్పించింది .
• వైద్య సేవల కొరకు , పోలీసు, అగ్ని ప్రమాదాలు నివారణ కొరకు 24 గంటలు అందుబాటులో ఉండే సేవలను అత్యవసర సేవలు అంటారు.
• ఉచిత వైద్య సలహాలు అందించే సేవ - 104
• 104 వారు ఫోన్‌ ద్వారా ఉచిత వైద్య సలహాలు అందిస్తారు
• గ్రామీణ ప్రాంతాల వారికి ఈ సేవలు బాగా ఉపయోగపడతాయి .
• పోలీసుల నుండి లభించే అత్యవసర సేవ phone no - 100
• ఎవరైనా వ్యక్తికి ఏదైనా అత్యవసర సేవ అవసరం అయినప్పుడు సంప్రదించవలసిన నంబర్‌ - 108
• భారత స్వాతంత్ర్య  ఉద్యమం
• 1947 ఆగప్ట్‌ 15 న మన దేశం బ్రిటీష్‌ వాళ్ళ నుండి స్వాతంత్రం పొందింది .
• చంద్ర గుప్త మౌర్యుడు , అక్టర్‌ , షాజహాన్‌ , సముద్ర గుప్తుడు వంటి గొప్ప రాజులు భారతదేశాన్ని గొప్ప దేశంగా తీర్చి దిద్దారు .
• భారతదేశంలో వీరి కాలంలో నలందా , తక్షశిల వంటి గొప్ప విశ్వవిద్యాలయాలు స్థాపించబడ్డాయి.
• భారతదేశాన్ని అరబ్బుల దండయాత్రలు , ఐరోపా వారు బలహీనపరచి భారతదేశాన్ని వారి పాలన కిందకు తెచ్చుకున్నారు.
• ఒక వ్యక్తి లేదా ఒక సందర్భానికి గౌరవసూచనగా నిర్మించబడిన ఒక విగ్రహం లేదా భవనాన్ని చారిత్రక కట్టడం అంటారు .
• చారిత్రక కట్టడాలకు ఉదాహరణ : తాజ్‌ మహల్‌ , ఎర్ర కోట, సాంచీ స్తూపం .
• భారతదేశానికి సముద్ర మార్గం కనుగొన్న సంవత్సరం -- 1498
• భారతదేశానికి సముద్రమార్గం కనుగొన్న పోర్టుగీసు నావికుడు - వాస్కోడిగామా .
• పోర్చుగీస్‌ వారు, డచ్చివారు, French వారు, British వారు ఒకరి తర్వాత ఒకరు భారతదేశానికి వ్యాపారం కోసం వచ్చారు .
• బ్రిటీష్‌ వారు ఈస్ట్‌ ఇండియా కంపెనీ స్థాపించి 1757 నుండి భారతీయ రాజ్యాలను పాలించడం మొదలు పెట్టారు .
• 1857 లో భారత దేశంలో వివిధ ప్రాంతాలలో ప్రజలు 8149 వారిపై తిరిగుబాటు చేశారు .
• ప్రధమ స్వాతంత్ర్య సంగ్రామం జరిగిన సంవత్సరం - 1857 .
• భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌ ఏర్పడిన సంవత్సరం -- 1885 .
• భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌ స్థాపకుడు - ఉ౦ హ్యూమ్‌
• గాంధీజీ దక్షిణాఫ్రికా నుండి భారత దేశానికి తిరిగి వచ్చిన సంవత్సరం - 1915
• మహాత్మాగాంధీ 1919 వ సంవత్సరంలో స్వాతంత్ర పోరాటంలో చేరారు .
• గాంధీజీ సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమం, ఉప్పు సత్యాగ్రహం చేపట్టారు .
• 1942 వ సంవత్సరంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌ భారతదేశాన్ని వదిలి వెళ్లాలని బ్రిటిష్‌ వారిని డిమాండ్‌ చేసింది .
• బ్రిటీష్‌ వారికి వ్యతిరేకంగా గాంధీజీ ఇచ్చిన నినాదం - డూ ఆర్‌ డై.
• 1947 ఆగప్ట్‌ 14 అర్థరాత్రి బ్రిటిష్‌ వారు భారతదేశం వదిలి వెళ్లారు .
• ఆగష్ట్‌ 15 న మనం స్వాతంత్ర దినోత్సవం జరుపుకుంటారు .
• ౫భారత రాజ్యాంగాన్ని రచించే బాధ్యత ను రాజ్యాంగ పరిషత్‌ ఎవరికి అప్పగించింది - 8గ అంబేడ్కర్‌ .
• భారత రాజ్యాంగం ఎప్పటి నుండి అమలులోకి వచ్చింది - 1950 జనవరి 26
• గణతంత్ర దినోత్సవం ఎప్పుడు జరుపుకుంటారు - జనవరి 26
• యూరోపియన్‌ లు భారత సముద్రమార్గం కనుగొన్న సంవత్సరం -1498
• భారతదేశంలో బ్రిటిష్‌ పాలన స్థాపన జరిగిన సంవత్సరం -- 1757
• బ్రిటిష్‌ పాలనపై ప్రజల తిరుగుబాటు - 1857
• భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌ స్థాపన - 1885
• బెంగాల్‌ విభజన జరిగిన సంవత్సరం - 1905
• వందేమాతర ఉద్యమం ప్రారంభం అయిన సంవత్వరం -1905
• సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమం ఎప్పుడు ప్రారంభం అయింది -1920
• ఉప్పు సత్యాగ్రహం ఎప్పుడు ప్రారంభం అయ్యింది - 1930
• స్వాతంత్ర పోరాటంలో గాంధీజీ నాయకత్వం ప్రారంభం అయిన సంవత్సరం - 1919
• క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం ఏ సంవత్సరంలో ప్రారంభం అయింది - 1942
• ఆంధ్రప్రదేశ్‌ నుండి స్వాతంత్ర ఉద్యమంలో పాల్గొన్న సమరయోధులకు ఉదాహరణ : అల్లూరి సీతారామరాజు , దుగ్గిరాల గోపాల కృష్ణయ్య, దువ్వ్వూరి సుబ్బమ్మ, గాడిచర్ల హరిసర్వోత్తమరావు, కొండా వెంకటప్పయ్య, పోనాక కనకమ్మ, శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు, టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు...
• భారత దేశం రిపబ్లిక్‌ గా మారిన సంవత్సరం - 1950 జనవరి 26
• జనవరి 26 న గణతంత్ర దినోత్సవం జరుపుకుంటారు
• అవని నుండి అంతరిక్షానికి
• సముద్ర ప్రయాణం ద్వారా భూమి గుండ్రంగా ఉందని నిరూపించింది - ఫెర్దినాండ్‌ మాజిలాన్‌ .
• మాజిలాన్‌ ఏ దేశానికి చెందిన నావికుడు - పోర్టుగీస్‌
• భూమికి నమూనా -- గ్లోబ్‌
• భూమి మీద ఉన్న వివిధ రకాల ప్రాంతాలను గుర్తించడానికి సహాయపడేది -- గ్లోబ్‌
• గ్లోబ్‌ మీద అడ్డంగా నీయబడిన ఊహారేఖలు -- అక్షాంశాలు
• గ్లోబ్‌ మీద నిలువు గా గీయబడిన ఊహా రేఖలు - రేఖాంశాలు
• అక్షాంశాలు ,రేఖాంశాలు రెండూ ఊహారేఖలే .
• గ్లోబ్‌ ను అడ్డంగా రెండు సమాన భాగాలుగా విభజించే అక్షాంశం - భూమధ్య రేఖ.
• గ్లోబ్‌ ను నిలువుగా విభజించు రేఖాంశాన్ని పమంటారు - ప్రైమ్‌ మెరిడియన్‌.
• భూమి ఒక ఊహాజనిత అక్షం ఆధారంగా కొద్దిగా వంగి తిరుగుతుంది .
• భూమి తన చుట్టూ తాను తిరగడాని ఏమంటారు - భూ భ్రమణం .
• భూ భ్రమణానికి పట్టే సమయం -- 24 గంటలు.
• భూ భ్రమణం వలన రాత్రి ,పగల్లు ఏర్పడతాయి .
• భూమి తన అక్షం పై తాను తిరుగుతూ సూర్యుని చుట్టూ తిరగడాన్ని భూపరిభ్రమణం అంటారు .
• భూ పరిభ్రమణానికి పట్టే సమయం - 365 రోజులు.
• భ్రూ పరిభ్రమణం వలన బుతువులు ఏర్పడడం ,బుతువులలో మార్చులు గమనించవచ్చు ం
• ఖగోళ దూరదర్శిని తో మనం నక్షత్రాలు , గ్రహాలు , ఉపగ్రహాలను పరిశీలించవచ్చు .
• సూర్యుడు, సూర్యుని చుట్టూ తిరిగే గేయహాలను కలిపి సౌర కుటుంబం అంటారు .
• సూర్యుని కక్ష్య లో ష్లానెట్స్‌, ఆస్ట రాయిడ్స్‌, తోక చుక్కలు ఇతర పదార్ధాలు ఉంటాయి .
• సూర్యుని నుండి దూరంలో భూమి స్థానం - 3౩ వది.
• సూర్యునికి దగ్గరగా ఉన్న గ్రహం -- బుధుడు.
• సూర్యునికి అతి దూరంగా ఉన్న గ్రహం -నెప్యూన్‌ .
• భూమికి గల ఒకే ఒక సహజ ఉపగ్రహం -- చంద్రుడు .
• చంద్రుడు భూమి చుట్టూ పరిభ్రమిస్తుంది .
• భూమి చుట్టూ ఒకసారి చంద్రుడు తిరగడానికి పట్టే సమయం -- 27 రోజులు.
• సౌర కుటుంబంలో ఉన్న మొత్తం గ్రహాలు -8 , అవి -- బుధుడు , శుక్రుడు , భూమి ,కుజుడు ,గురుడు, శని, యురేనస్‌, నెప్ట్యూన్‌ .
• రాకెట్లను ఉపయోగించి అంతరిక్షంలోని ప్రవేశ పెట్టిన మానవ నిర్మిత ఉపగ్రహాన్ని కృత్రిమ ఉపగ్రహం అంటారు.
• భారతదేశం ప్రయోగించిన మొదటి కృత్రిమ ఉపగ్రహం -- ఆర్యభట్ట .
• ఆర్య భట్ట ఉపగ్రహాన్ని భారత్‌ ప్రయోగించిన సంవత్సరం - 1975 .
• చంద్రయాన్‌ -2 అను కృత్రిమ ఉపగ్రహాన్ని (2019) july 22 న ప్రయోగించారు .
• చంద్రయాన్‌ -2 ఉపగ్రహాన్ని పొట్టిశ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లాలోని శ్రీహరికోట వద్ద గల సతీష్‌ ధావన్‌ స్పేస్‌ సెంటర్‌ నుండి GSLV-MK11-M1 ద్వారా ప్రయోగించారు .
• చంద్రయాన్‌ -1 తర్వాత తర్వాత ప్రయోగించిన రెండవ ఉపగ్రహం -- చంద్రయాన్‌ -2
• చంద్రయాన్‌ -2 లో అమర్హిన పరికరాలు -- ఆర్టిటార్‌, విక్రమ్‌ లాండర్‌, ప్రగ్యాన్‌ రోవర్‌ .
• కమ్యూనికేషన్‌ ప్రసారం , వాతావరణ శాస్త్రం ,సముద్ర శాస్త్రం ,వనరుల సేవ మొదలైన వాటి సేవలను కృత్రిమ ఉపగ్రహాలు అందచేస్తాయి .